Uzmanlardan konut balonuna karşı uyarı geldi

Konut fiyatları özellikle gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde pandemi döneminde rekor bir yükseliş gösterdi. Bu durum “Yeni bir balon olur mu?” sorusunu gündeme getirirken ekonomi gazetesi Wall Street Journal, ABD, Kanada, Avrupa ve Asya ülkeleri kapsamında yayınladığı değerlendirmede Amsterdam'dan Auckland'a konut fiyatlarının artışını masaya yatırdı.

Habere göre, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı’na (OECD) üye 37 ülkede fiyatlar 2020'nin üçüncü çeyreğinde rekor artış kaydetti. Söz konusu ülkelerde konut fiyatlarındaki ortalama artış yüzde 5'i buldu. Bu oran son 20 yılın en yüksek seviyesi oldu.

Uzmanlara göre, artışta birçok ülkede Covid-19'la mücadele kapsamında açıklanan ekonomik destek paketlerinin yanı sıra daha fazla insanın evden çalışmaya başlamasıyla satın alım biçimlerinde yaşanan değişimin payı var.

DANİMARKA'DAN GÜNEY KORE'YE...

Haberde yer alan örnekler çok farklı coğrafyalarda benzer trendler olduğunu ortaya koyuyor.

Örneğin Danimarka Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Karsten Biltoft, artışın piyasaya göre yüzde 5 ila 10 olduğunu belirtirken Çin’in Şenzen şehrinde konut fiyatları yüzde 16 arttı. Yeni Zelanda'da Şubat 2021'de konut fiyatları bir yıl önceye göre yüzde 23 artış gösterdi. Sidney'de de benzer artışlar kaydedildi.

ING Groep analistlerine göre, Hollanda'da 2019'da yüzde 6,9 artan konut fiyatları 2020'de de yüzde 7,8 arttı. Kanada Merkez Bankası Başkanı Tiff Macklem, Şubat ayında yaptığı açıklamada fiyatların bir yılda yüzde 17 arttığını söyledi. Seul’de ise artış geçen yıl bir noktada yüzde 15'e ulaştı.

ABD'de de benzer bir tablo yaşanıyor ancak Wall Street Journal’ın görüşlerini aktardığı ekonomistler endişelenmek için sebep olmadığını belirtiyor. Daha önceki örneklere kıyasla bu kez ev alanların kredi skorunun daha yüksek olduğunu ifade eden ekonomistler, 2008'dekine benzer bir küresel kriz ve resesyon ihtimalini düşük görüyor. Zira uzmanlara göre bu seferki büyüme spekülasyondan değil talep artışından kaynaklanıyor. Bunda da en önemli etken, evden çalışmanın yaygınlaşmasıyla ailelerin şehir dışında bahçeli büyük evlere gösterdiği ilginin artması.

Habere göre konut fiyatlarının artması ayrıca ev sahiplerinin kendilerini daha varlıklı hissetmesine, bunun sonucunda daha fazla harcamaya ve inşaata, yani arzın artmasına da yol açıyor.

Türkiye özelinde ise özellikle EGE ve İzmir'de avantajlı kredi döneminde oluşan suni alımlar fiyatları da suni olarak artırdı ve konut fiyatlarında köpük oluşmaya başladı. TÜİK verilerine göre İzmir'de konut satış oranları geçtiğimiz yıla oranla yüzde 52,8 oranında düşerken, fiyatların hala yüksek olduğu gözlendi. EGE bölgesinde sahile kıyısı olan ilçelerde konut satış oranları yüzde 30-40 aradında düşmesine rağmen fiyatlar hala piyasa beklentilerin üstünde görünüyor. Fiyatlar bu şekilde tutulmaya devam ettiği sürece Ege ve İzmir'de konut balonu kriziyle yüzleşmek mümkün olacak